|
THIỀN TRỊ LIỆU | Tâm lý trị liệu trên nền tảng Thiền Phật giáo
GIỮA HAI TRUYỀN THỐNG THIỀN VÀ TRỊ LIỆUCó nhiều sự tương đồng giữa các khía cạnh chữa lành của Đạo Phật và các hoạt động trị liệu của liệu pháp tâm lý. Bốn Chân lý (Tứ Diệu Đế) nền tảng được thuyết giảng bởi Đức Phật có thể song hành với chiến lược điều trị của tâm lý trị liệu. Chân lý đầu tiên về sự khổ đã được xác thực bởi chính bệnh nhân kèm theo các triệu chứng được nhận dạng. Chân lý thứ hai về nguồn gốc của đau khổ là nhiệm vụ của nhà trị liệu – ông phải làm rõ với người bệnh các nguyên nhân, trong đó chứa đựng những tác động nằm sâu kín nơi tâm đưa đến sự khổ. Chân lý thứ ba về sự chấm dứt khổ, thường được thể hiện qua niềm hi vọng của người bệnh. Điều này đã dẫn bệnh nhân đến với việc trị liệu nhưng ở một mức độ khác, trị liệu có thể khiến họ sợ hãi. Nhà trị liệu cũng phải có hi vọng ngay cả khi người bệnh đang trải qua một giai đoạn vô cùng bất lực và thất vọng đi kèm những trạng thái hỗn loạn [biểu lộ] trong giờ trị liệu. Đạo Phật khi được hiểu đúng, là một tôn giáo rất tích cực và đầy hi vọng. Các nhà trị liệu có kinh nghiệm biết rằng chính niềm tin trong công việc họ làm thường đem đến hi vọng để tiếp tục giúp đỡ các thân chủ, thậm chí cả khi thân chủ cảm thấy vô vọng về chính mình. Chân lý thứ tư là con đường thoát khổ; sự thực hành theo Bát Chánh Đạo là liều thuốc chữa lành đến từ Đức Phật. Đối với nhà trị liệu tâm lý, các liệu pháp và kế hoạch điều trị thường phát huy hiệu quả trong sự hợp tác cùng bệnh nhân. Tuy nhiên, việc chúng ta hiểu rõ sự khác và cách biệt giữa hai truyền thống này cũng không kém phần quan trọng. Dù cả hai đều là trái cây, nhưng một thứ là táo và thứ còn lại là cam – mà táo và cam thì không giống nhau. Có những khác biệt thật sự trong tiến trình trị liệu, và kết quả cuối cùng đến với cá nhân cũng khác nhau trên hành trình riêng phù hợp theo truyền thống. Một đệ tử Phật thực hành thiền nghiêm túc biết rằng đây là con đường duy nhất hướng tới Niết Bàn, để chấm dứt khổ đau. Anh ấy sẽ ngày càng tăng trưởng sự hay biết được tinh lọc thông qua mô thức thiền quen thuộc. Anh ấy thực ra đang tu dưỡng lại tâm thức mình và toàn bộ thân-tâm ấy đang được điều chỉnh lại. Trong tâm lý trị liệu, chúng ta chỉ thuần túy nỗ lực thay thế những suy nghĩ, cảm xúc và hành động bằng những lựa chọn khác lành mạnh hơn. Cần thừa nhận đây là một cách tái tạo tâm trí mà chúng ta hi vọng sẽ mang lại kết quả về cách hành xử đẹp hơn, bao gồm việc cải thiện các mối quan hệ liên cá nhân. Trị liệu sẽ chấm dứt khi chúng ta, theo một nghĩa nào đó, có thể viết lại câu chuyện của chính mình. Đúng là khi có thể hiểu ra ý nghĩa của những khởi đầu thời thơ ấu và kể lại câu chuyện đời mình một cách bình thản và rành mạch, chúng ta đã quan tâm tới những thiếu hụt trong quá trình phát triển và xử lý những mâu thuẫn tiềm ẩn bên trong. Cũng có sự cách biệt rõ rệt giữa hai truyền thống. Con đường của Thiền Phật giáo là một trải nghiệm đơn độc. Đó là một công việc vất vả, đòi hỏi nhiều công phu và chậm rãi hướng về tính không vị kỷ. Còn hành trình trị liệu tâm lý nhấn mạnh mối tương quan trong các liệu pháp tâm lý theo định hướng phân tâm học. Mối quan hệ chuyển di, phản-chuyển di giữa bệnh nhân và nhà trị liệu cần được quan sát và xử lý. Phần lớn các thân chủ đến với trị liệu vì họ có một cảm nhận về thực thể nhân cách nghèo nàn hoặc mong manh. Trải nghiệm các liệu pháp tâm lý giúp họ phát triển một cảm nhận về bản ngã mạnh mẽ và có tính cố kết hơn. Cảm nhận về nhân cách này được giả định (phải) hiện hữu ở các vị Thiền sư Phật giáo trong quá trình dẫn dắt đệ tử trên hành trình thiền tập. Vì vậy, không hề ngạc nhiên rằng nếu không có sự kiểm tra kỹ đối với các ứng viên, thỉnh thoảng sẽ có một vài cá nhân suy sụp đến mức hoảng loạn tinh thần khi chính tiến trình thiền làm trỗi dậy cảm nhận mong manh về bản ngã, làm cá nhân mất đi khả năng chống chịu [các tổn thương][1]. (tiếp phần sau) Nguyên tác Tiếng Anh: Dr. Eng-Kong Tan (2006) Nhóm dịch giả Thiền Trị Liệu (2022) [1] Đây là một trải nghiệm nhạy cảm cần đến một vị cố vấn Thiền sư đặc biệt có kinh nghiệm. Nếu ứng viên đang có những vẫn đề tâm lý nặng, sự hỗ trợ của một nhà trị liệu có thể rất kịp thời để tránh những hệ lụy không mong muốn. Trường hợp khác, bằng kinh nghiệm cố vấn, thiền sư có thể nhận ra hành giả đang ở tầng tuệ quán ghi nhận sự chán nản, sự nguy hiểm, sự yểm li với cuộc sống và thân mạng; theo đó đưa ra những lời khuyên đặc hữu phù hợp để hành giả duy trì nỗ lực, tinh tấn trong thực hành. |
Quang HằngVới sự hứng thú trong Thiền, Phật học ứng dụng, và Sức khỏe tâm lý, các bài viết được góp nhặt và đăng tải với hy vọng giúp Đạo hữu và cư sĩ hiểu hơn về lợi ích của Thiền trong Tâm lý trị liệu. Archives
April 2024
Categories
All
|